HỌC THUYẾT ÂM DƯƠNG-NGŨ HÀNH ỨNG DỤNG trong Y HỌC
Học thuyết âm dương
Đại cươngLịch sửÂm dương là một cặp phạm trù trọng yếu của triết học cổ đại. Tư tưởng về âm dương có từ khôn xiết sớm, nhưng viết thành sách “ nhà vua nội khiếp “ là chính giữa thời Chiến quốc - Tần Hán, phối kết hợp học thuyết âm khí và dương khí với y học tập để xuất hiện học thuyết âm khí và dương khí trong y học.
Bạn đang xem: Thuyết âm dương ngũ hành trong phong thủy
Khái niệm cơ phiên bản của âm dươngÂm dương phải được xem xét trong luôn thể thống nhất, trái lập và liên hệ với nhau. Ví như trời - đất, trời ngơi nghỉ trên là dương, đất ở bên dưới là âm, nếu không có trời thì cũng không có đất.
Phương pháp phân trực thuộc tính âm dương
Dương: trên, ngoài, sáng, mùa xuân hạ, ôn nhiệt, can táo, nhẹ, thượng thăng, động, hưng phấn.
Âm: dưới, trong, tối, ngày thu đông, hàn lương, thấp nhuận, nặng, hạ giáng, tĩnh, ức chế.
Quy vẻ ngoài cơ bản của đạo giáo âm dươngÂm dương đối lậpHai mặt âm dương của việc vật - hiện tượng kỳ lạ trong giới tự nhiên về đặc thù là hoàn toàn tương phản. Ví dụ: như là trời đất, trong ngoài, cồn tĩnh… cho biết âm dương là tương trợ đối lập, không thể chia cách được, tồn tại thịnh hành trong các sự đồ dùng hiện tượng. |  |
Hai mặt âm khí và dương khí là cứu giúp đối lập, là tương trợ tồn tại, bất kỳ một sự vật hiện tượng lạ nào đó đều không thể tách khỏi sự vật hiện tượng kỳ lạ khác để chủ quyền tồn tại, vì tồn tại trong phương diện này lại là chi phí đề cho tồn trên của phương diện khác.
Ví như rét là dương, lạnh là âm, không tồn tại nóng thì không có lạnh.Ví dụ ánh sáng của nước là 300c cùng 15oc, kha khá mà nói, 30oc là nóng nằm trong dương, 15oc là đuối thuộc âm. Tuy nhiên 15oc-4oc tương đối mà nói, 15oc là nóng trực thuộc dương, 4oc là mát thuộc âm. Như vậy 15oc tất cả nóng non âm dương, nên âm dương hai mặt mang ý nghĩa không thể phân chia.
Âm dương tiêu trưởngÂm dương không phải là tinh thần tĩnh tại nhưng mà là trạng thái đi lại biên hoá: “âm tiêu dương trưởng“, hoặc “ dương tiêu âm trưởng”, trong một hạn độ - thời gian nhất định luôn duy trì động tỉnh thái bình hằng tương đối.
Ví như:
Khí hậu từ đông mang lại xuân hạ:
Khí âm hàn dần dần tiêu thoái
Khí dương nhiệt dần dần tăng trưởng âm tiêu dương trưởng
Khí hậu tự hạ mang đến thu đông:
Khí dương nhiệt từ từ tiêu thoái
Khí âm hàn từ từ tăng trưởng dương tiêu âm trưởng
Âm dương đưa hoáÂm dương trái chiều trong một điều kiện nhất định hoàn toàn có thể tương hỗ gửi hoá: âm chuyển thành dương, dương đưa thành âm.
Âm dương phát triển đến một chuyên môn nhất định nhất thiết nào đó, YHCT gọi là “ rất “
Ví như: “ nhiệt rất sinh hàn “, “ hàn cực sinh nhiệt độ “, thì sẽ phát sinh gửi hoá.
Ứng dụng học tập thuyết âm khí và dương khí trong y học
Về cấu tạo tổ chức cơ thểDương: biểu, trên, lưng, mặt ko kể tứ chi, bì mao, lục phủ, ghê dương ngơi nghỉ chân cùng tay, khí.
Âm: lý, dưới, bụng, phương diện trong tứ chi, cân nặng cốt, ngũ tạng, khiếp âm sinh sống tay với chân.
Trong những phần đó lại rất có thể phân chia bé dại nữa. Ví như ngũ tạng, chổ chính giữa phế sinh hoạt trên ở trong dương, can tỳ thận ở bên dưới thuộc âm. Từng tạng lại hoàn toàn có thể phân nhỏ dại nữa: tâm gồm tâm âm , trung ương dương...
Về biến hóa bệnh lýKhái quát yếu tố gây bệnh: nhân tố gây bệnh chia thành 2 loại bự là âm tà cùng dương tà. Ví như trong lục dâm gây căn bệnh thì phong, nhiệt, thử, táo bị cắn dở thuộc về dương tà; hàn, thấp thuộc về âm tà.
Khái quát mắng quy luật cốt truyện bệnh: trạng thái tâm sinh lý là kết quả của âm dương gia hạn được hành động cân bằng. Nếu quy trình đó bị phá vỡ vạc sẽ lộ diện biến hoá thiên thịnh thiên suy, tức là phát sinh bệnh dịch tật.
Âm dương thiên thịnh: tức là âm thịnh hoặc dương thịnh.
Dương thịnh gây xác thực nhiệt: sốt cao, khát, ra mồ hôi, chất lưỡi hồng, rêu lưỡi vàng, mạch sác.
Âm thịnh gây xác thực hàn: thủ công lạnh, đau bụng, đi đại tiện lỏng, hóa học lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng, mạch trầm.
Cả hai nhiều loại trên đều bởi tà khí thịnh khiến nên, phần lớn là thực chứng.
Âm dương thiên suy:
Dương lỗi là dương khí của khung người hư yếu (chứng hư hàn): sắc đẹp mặt trắng, hại lạnh, thủ túc lạnh, tự ra mồ hôi, mạch vi.
Âm hỏng là âm dịch của khung người không không thiếu (chứng lỗi nhiệt): sốt từng cơn, ra các giọt mồ hôi trộm, lòng cẳng bàn chân tay nóng, mồm lưỡi khô, mạch vi sác.
Âm dương thuộc tổn thương: vày ở âm khí và dương khí hỗ căn, chính vì vậy khi một trong hai mặt bị hỏng thì cũng kéo theo phần tê bất túc. Dương hư mang đến một trình độ nào đấy, bắt buộc hoá sinh âm dịch xuất hiện âm hư; bên cạnh đó âm lỗi đến trình độ chuyên môn nào đó, ko hoá sinh dương khí có mặt dương hư. Sau cùng gây đề xuất trạng thái dịch lý âm khí và dương khí lưỡng hư.
Âm dương ly tán: dựa trên nguyên lý âm dương hỗ căn, lúc 1 mặt hao tổn mang lại cực điểm mà lại tiêu mất thì khía cạnh kia cũng theo đó mà tiêu vong.
Vong âm tạo dương thoát, vong dương tạo ra âm kiệt: đều tạo ra âm dương ly quyết.
Về chẩn đoán dịch tậtQuy nạp những thuộc tính triệu chứng dịch tật:
Chứng trực thuộc dương: nhan sắc sáng, thanh âm to rõ, giờ đồng hồ thở thô, vạc sốt, mồm khát, tiện thể bí, mạch phù sác.
Chứng nằm trong âm: dung nhan tối, thanh âm thấp bé, giờ đồng hồ thở vô lực, hại lạnh, miệng không khát, tiện thể lỏng, mạch trầm trì.
Là tổng cương phân các loại biện chứng:
Dương chứng: biểu- nhiệt- thực. Âm chứng: lý- hàn- hư.
Về điều trị tật bệnhXác định lý lẽ điều trịNguyên tắc điều trị âm dương thiên thắng:
Dương chiến hạ thì âm bệnh: dương nhiệt thịnh làm cho hao tổn âm dịch, ở trong thực nhiệt chứng, điều trị sử dụng thuốc hàn lương để chế dương thịnh.
Âm chiến thắng thì dương bệnh: âm hàn thịnh làm cho tổn yêu thương dương khí, thuộc thực hàn chứng, điều trị sử dụng thuốc ôn nhiệt nhằm chế âm hàn thịnh.
Nguyên tắc điều trị âm dương thiên suy:
Âm hỏng không chế được dương gây bệnh hư nhiệt, nói chung tránh việc dùng dung dịch hàn lương để trị hư nhiệt mà bắt buộc dùng pháp bốn âm tráng thuỷ nhằm ức chế dương cang hoả thịnh.
Dương hỏng không chế âm tạo ra chứng hư hàn, tránh việc dùng thuốc cay và nóng phát tán nhằm tán âm hàn mà dùng pháp trợ dương ích hoả nhằm trừ âm hàn.
Tóm lại, hiệ tượng điều trị cơ phiên bản là: hư vấp ngã thực tả.
Quy nạp tài năng dược vậtDược tính (tứ khí): hàn, nhiệt, ôn, lương. Trong những số đó hàn lương nằm trong âm, ôn nhiệt ở trong dương. Điều trị nhiệt độ chứng hay được sử dụng thuốc hàn lương, khám chữa hàn chứng hay được sử dụng thuốc ôn nhiệt.
Xem thêm: Mix Quần Ống Rộng Với Áo Sơ Mi, Top Các Cách Dẫn Đầu Xu
Ngũ vị: chua, cay, ngọt, đắng, mặn. Trong số đó cay, ngọt, mặn thuộc dương; chua, đắng thuộc âm.
Thăng giáng phù trầm: thăng phù thuộc dương (thuốc bao gồm tính lên phía trên ra ngoài; có công dụng thăng dương, ra mồ hôi, khứ phong tán hàn, khai khiếu...). Trầm giáng trực thuộc âm (thuốc bao gồm tính xuống bên dưới vào trong; có tính năng tả hạ, thanh nhiệt, lợi niệu, trọng chấn an thần, bình can tức phong, tiêu đạo, giáng nghịch, thu liễm...).
Học thuyết ngũ hànhKhái niệm cơ bạn dạng của ngũ hànhNgũ hành là chỉ năm một số loại vật chất: mộc, hoả, thổ, kim, thuỷ.
Khái niệm tử vi ngũ hành trong YHCT ko phải bộc lộ cho 5 mô hình thái vật hóa học đặc thù, nhưng mà là đại biểu cho 5 loại thuộc tính công năng, đem quan điểm kết cấu hệ thống để quan sát khung hình con người, diễn đạt đơn giản quan hệ tình dục hữu cơ thân các phần tử trong cơ thể.
Nội dung cơ bản của học thuyết ngũ hànhPhân nhiều loại thuộc tính sự vật
Đặc tính của ngũ hành:
Mộc: là hình dáng sinh trưởng của cây (gỗ), đặc tính hướng lên trên, hướng ra ngoài. Sự vật có tính chất - chức năng sinh trưởng, thăng phát, thông thoát các thuộc mộc.
Hoả: là sức hot của lửa, sệt tính chuyển lên trên. Sự đồ dùng có công dụng bốc lên trên, ôn nhiệt những thuộc hoả
Thổ: là đất. Sự đồ gia dụng có tính năng hoá sinh, truyền tải, thu nạp gần như thuộc thổ.
Kim: là kim loại. Sự đồ dùng có tính năng thanh khiết, đưa xuống dưới, thu liễm đông đảo thuộc kim.
Thuỷ: là nước, quánh tính bốn nhuận, hướng xuống dưới. Sự vật tất cả tính hàn lương, tứ nhuận, hướng xuống dưới vận hành đều thuộc thuỷ.
Quy nhiều loại thuộc tính vào ngũ hành:
Quy biện pháp của ngũ hành
Quy giải pháp sinh - khắc
Là quy luật thông thường trong sự vận động đổi thay hoá của sự việc vật, ở khung hình con tín đồ là các hiện tượng sinh lý.
Quy nguyên tắc tương sinh
Mỗi một hành đều có quan hệ bà mẹ - con: mộc sinh hoả thì mộc là mẹ, hoả là con. Cho nên vì thế quan hệ tương sinh còn được gọi là quan hệ phụ - tử.
Quy quy định tương khắc
Quy nguyên tắc vũ - thừa
Khi dục tình sinh tự khắc bị phá tan vỡ thì sẽ xuất hiện quy lao lý vũ thừa.
Quy phép tắc tương thừa: tức là tương khắc quá mạnh, vượt ngoài sự khắc chế và kìm hãm bình thường.
Quy nguyên lý tương thừa bao gồm hai tình huống: Mộc nhân thời điểm thổ hư nhưng khắc (vượt khỏi quan hệ giới tính chế ước bình thường) làm mất đi đi trạng thái cân đối vốn có khiến cho thổ càng hỏng nhược. Mộc quá mạnh làm mất đi trạng thái chế ước thông thường vốn có, sinh ra hiện tượng kỳ lạ mộc cang thịnh vượt thổ. |
Quy cách thức tương vũ: là hiện tượng 1 hành nào đó quá mạnh tạo cho hành vốn tự khắc nó không thể kìm hãm được mà ngược lại bị nó quay trở về khắc chế, hotline là phản khắc.
Quy cách thức tương vũ gồm hai hiện nay tượng:
Khi mộc quá suy yếu chẳng thể khắc thổ bắt buộc thổ nhân lúc mộc hư mà phản vũ lại.
Khi mộc thừa mạnh, kim không khắc chế và kìm hãm mộc, bị mộc chế ngự lại.
Ứng dụng vào YHCT
Về công suất sinh lý của tạng phủQuan hệ tâm sinh lý của tạng đậy trong tương sinh:
Can mộc sinh trung ương hoả: công suất can tàng huyết bình thường sẽ hỗ trợ cho tâm đẩy mạnh được công năng chủ huyết mạch.
Tâm hoả sinh tỳ thổ: tác dụng tâm công ty huyết mạch bình thường, huyết nuôi dưỡng tỳ thì tỳ mới chủ vận hoá, sinh huyết, thống huyết...
Quan hệ tương hỗ chế mong tạng bao phủ trong tương khắc:
Thận thuỷ chế mong tâm hoả: ngăn ngừa trọng điểm hoả cang thịnh.
Phế kim tự khắc can mộc: truất phế khí thanh túc nhằm ức chế can dương thượng cang...
Diễn trở thành bệnhTruyền trở nên của quan hệ tương sinh:Mẫu bệnh cập tử: thận thuỷ sinh can mộc thì thận là mẫu mã tạng, can là tử tạng, bệnh thận tác động đến can. Lâm sàng hay chạm mặt chứng can thận tinh ngày tiết bất túc: đầu tiên là thận tinh bất túc, tác động đến can làm cho can máu bất túc.
Tử căn bệnh phạm mẫu: can mộc sinh vai trung phong hoả, trung ương bệnh ảnh hưởng đến can.Lâm sàng gặp gỡ chứng chổ chính giữa can máu hư: do tận tâm bất túc mà tạo ra can tiết bất túc.
Truyền vươn lên là của tình dục tương khắc:Tương thừa: tương khắc thái thừa thành bệnh.Như can mộc xung khắc tỳ thổ quá mạnh sẽ thành bệnh: thứ nhất là chứng bệnh của can, vày can sơ máu thái quá tác động đến tỳ vị có tác dụng rối loạn công năng tiêu hoá.
Tương vũ: phế kim vốn dĩ tương khắc can mộc, nhưng bởi can mộc quá táo tợn phản vũ lại truất phế kim. Lâm sàng chạm mặt đầu tiên dịch ở can, vì chưng can hoả thiên thịnh, tác động đến truất phế khí thanh túc nên lộ diện đau tức ngực sườn, đắng miệng, dễ dàng cáu, ho, rất có thể ho ra đờm lẫn máu...
Về chẩn đoán cùng điều trịChẩn đoán:Xác định vị trí bệnh: căn cứ vào thể hiện của sắc, vị, mạch để nhưng mà chẩn đoán tạng bị bệnh. Ví như sắc mặt xanh, thích nạp năng lượng đồ chua, mạch huyền thì rất có thể chẩn đoán can bệnh; mặt nhan sắc đỏ, miệng đắng, mạch hồng rất có thể chẩn đoán chổ chính giữa hỏa khang thịnh…
Suy đoán truyền thay đổi của căn bệnh từ ở trong tính nhà về dung nhan của tạng. Ví như người bệnh tỳ hư, dung nhan mặt sẽ từ mầu vàng, giả dụ thấy dung nhan xanh, là mộc quá thổ; người bệnh tâm hoả cang thịnh, sắc đương đỏ, trường hợp thấy chuyển sắc đen, là thủy đang khắc hỏa…
Điều trịKhống chế truyền phát triển thành của bệnh: giả dụ can khí thái quá, tự khắc tỳ thổ, yêu cầu kiện tỳ vị nhằm phòng sự chuyển đổi bệnh.
Xác định cách thức điều trị
Căn cứ quy điều khoản tương sinh:
Hư thì té mẹ. Ví như thận âm bất túc không tư dưỡng can mộc tạo ra can âm bất túc, call là thuỷ không sinh mộc. Lúc điều trị tránh việc trực tiếp trị can mà yêu cầu bổ thận thuỷ nhằm sinh can mộc.
Thực thì tả con. Như can hoả tích thịnh, chỉ thăng không giáng, gây chứng can thực hoả, lúc điều trị buộc phải tả trọng điểm hoả để giúp tả can hoả.
Căn cứ quy qui định tương khắc
ức cường: cần sử dụng khi khắc chế thái quá. Giả dụ can khí hoành nghịch, phạm vị khắc tỳ, gây nên can vị bất hoà, lúc điều trị dùng pháp sơ can, bình can. Hoặc ví như tỳ thổ phản tự khắc can mộc, có tác dụng can khí mất điều đạt, yêu cầu dùng pháp khiếu nại tỳ hoà vị để điều trị.
Phù nhược: dùng trong tương khắc và chế ngự bất cập. Nếu can hỏng uất trệ, tác động tỳ vị vận hoá, hotline là mộc ko sơ thổ, điều trị phải hoà can làm chủ, kiêm thi kiện tỳ để tăng cường công năng của cả hai tạng.
Sử dụng huốc
Căn cứ vào vị với sắc của thuốc: vị chua cùng mầu xanh vào can; vị đắng cùng mầu đỏ vào tâm; vị ngọt cùng mầu tiến thưởng vào tỳ; vị cay và white color vào phế; vị mặn với màu black vào thận.
Bào chế: sao cùng với dấm gửi vị dung dịch vào can; sao với muối chuyển vị dung dịch vào thận; sao với đường mang vị dung dịch vào tỳ….
Kết luận
Học thuyết âm dương và năm giới đều ở trong phạm trù trong pháp biện triệu chứng duy đồ vật cổ đại. Sau thời điểm xâm nhập vào lĩnh vực YHCT đã trở thành một phần tử trọng yếu ớt của khối hệ thống lý luận y dược.
Trong quy trình đi sâu phân tích về hoạt động sinh lý và biến đổi bệnh lý của tạng phủ, đòi hỏi phải gồm sự phối kết hợp âm dương và ngũ hành mới hoàn toàn có thể nhận thức chính sác mọt quan hệ cứu giúp giữa những tạng phủ.
